تعیین واکنش بذر گل جالیز (orobanche aegyptiaca) نسبت به گیاهان مختلف

گیاه انگلی گل جالیز یکی از علف­های هرز مهم مشکل­ساز است که باعث کاهش زیاد عملکرد بسیاری از گیاهان می­گردد. در این تحقیق در شرایط کشت مایع در آزمایشگاه میزان جوانه­زنی بذر گل جالیز و اتصال آن به ریشه گیاهان بررسی شد. همچنین در گلخانه اثر این گیاهان در شرایط کشت مخلوط و تناوب با گوجه فرنگی روی جوانه زنی گل جالیز بررسی شد. برای این منظور از گیاهان پنبه (gossypium hirsutum)، آفتابگردان (helianthus annuus)، سویا (glycine max)، ماشک گل خوشه ای (vicia villosa)، ماش (vigna rediata) و یونجه (medicago sativa) در آزمایشگاه و در گلخانه علاوه بر این گیاهان از گندم (triticum aestivum)، جو (hordeum vulgare) و چاودار (secale cereale) استفاده شد. گوجه فرنگی (lycopersicum esculentum) به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در آزمایشگاه تمام گیاهان مورد آزمایش توانستند از 10% تا 70% باعث جوانه زنی بذر گل جالیز گردند. در گوجه فرنگی، پنبه و آفتابگردان همانند گیاهان میزبان میزان اتصال بیش از جوانه زنی بود. یونجه، سویا، ماش و ماشک­گل­خوشه­ای همانند گیاهان تله و یا میزبان تله عمل کردند، به طوری که یونجه اصلاً اتصالی نشان نداد و در سویا، ماش و ماشک­گل­خوشه­ای میزان جوانه زنی خیلی بیش از اتصال بود. نتایج آزمایش های گلخانه­ای نشان داد که پنبه و آفتابگردان در کشت مخلوط باعث کاهش ساقه های گل جالیز شدند، ولی در کشت تناوبی باعث افزایش تعداد توبرکول بر روی ریشه گوجه فرنگی گردیدند. سویا، ماش و ماشک­گل­خوشه­ای نسبت به گیاهان دیگر موردبررسی در کشت مخلوط باعث تحریک ساقه دهی گل جالیز و تشکیل توبرکول روی ریشه گوجه فرنگی شدند و یونجه در تناوب باعث افزایش تعداد توبرکول شد؛ بنابراین به نظر می رسد واکنش جوانه زنی گل جالیز نسبت به گیاهان مختلف بسته به شرایط محیطی تفاوت می کند. در هر دو سیستم کشت مخلوط و تناوب تمام گیاهان موردبررسی وزن خشک گل جالیز را کاهش دادند. در کشت مخلوط این کاهش بین 25 تا 95 درصد و در تناوب بین 31 تا 57 درصد بود. گونه­های تیره گرامینه در کشت مخلوط تأثیر زیادی روی کاهش تعداد و وزن خشک بوته های گل جالیز داشتند، ولی از سوی دیگر موجب کاهش شدید وزن خشک ریشه و اندام هوایی گوجه فرنگی نیز شدند. بااین حال استفاده از آن ها در تناوب باعث کاهش وزن خشک گل جالیز گردید، درحالی که روی وزن خشک قسمت هوایی گوجه فرنگی اثر کاهشی نشان نداد. با توجه به نتایج به نظر می رسد که استفاده از گیاهان مختلف به عنوان گیاهان تله و یا میزبان تله برای کاهش جوانه زنی گل جالیز می تواند در سیستم های مدیریت تلفیقی کنترل گل جالیز گنجانده شود.